Hoe een kind met een AAN/UIT-factor vaker de schuld krijgt

Kinderen met een AAN/UIT-factor krijgen vaker ergens de schuld van, ook als ze het niet gedaan hebben. Verhalen van Lisa en Splinter getuigen daarvan.

Allerminst vriendelijk

Lisa Loeb is comedian en presentator. In de zomer van 2021 won ze De Slimste Mens. In haar recent verschenen boek ‘Bang’ vertelt ze uitgebreid over haar jeugd, onder meer hoe ze op school veel gepest werd. Opvallend aan haar verhaal is dat leerkrachten haar daar onvoldoende bij hielpen. Sterker nog, verschillende leerkrachten waren zelf allerminst vriendelijk tegen de jonge Lisa. Zo kreeg ze onder meer te horen dat ze in nergens in school meer mocht zingen, want dat leidde de andere kinderen te veel af. Haar klasgenootjes kregen mee dat ze Lisa mochten terechtwijzen als ze toch zong; ze mochten Lisa zelfs verklikken: “Of anders kom je naar mij toe, zodat ik weet dat ze stiekem aan het zingen is”, aldus de juf.

Onrechtvaardig

Lisa heeft onder meer AAN/UIT-factor 3 (Leren en Weten). Kinderen met die factor maken vaak mee dat ze geen goede klik hebben met een leerkracht. Dat kan zich uiten in merkbaar genegeerd worden door de leerkracht, of van hem of haar een niet zo prettige bijnaam krijgen. Vaak ervaart het kind veel onrechtvaardigheid in hoe het benaderd wordt. Lisa Loeb vertelt over de dag dat ze in de klas een traktatie krijgen en daarbij niet mogen kijken. “We wachten met de hele klas tot juf Maxine het teken geeft. ‘Oké kinderen, geniet van je traktatie,’ zegt ze, terwijl ze naar mijn tafel loopt. ‘En Lisa, jij hebt gekeken tijdens het uitdelen, dus jij krijgt niks.’ Ze pakt de Snickers van me af. Het voelt alsof ik een stomp in mijn maag krijg. … ‘Ik heb echt niet gekeken, ik zweer het,’ roep ik Juf Maxine toe. ‘Ik had zelfs mijn ogen dubbel dichtgedaan!’ Ze negeert me.”

Vaker de schuld krijgen

Bij alle AAN/UIT-factoren komt voor dat kinderen vaker de schuld krijgen, ook als ze onschuldig zijn. Weer Lisa: “Als de andere kinderen in mijn groepje aan het praten zijn tijdens het rekenen en ik ben stil, dan zegt Juf Maxine alsnog dat ik het was.” En wat je dan als kind ook probeert, je krijgt het gelijk niet aan jouw kant. Ook Splinter Chabot maakte dit als kind mee. Hij heeft AAN/UIT-factoren 8 (Originaliteit) en 10 (Kracht en Macht). In zijn boek ‘Confettiregen’ vertelt hij over een situatie op de basisschool waarin er onaardige briefjes over hem rondgingen in de klas. Je zou zeggen: dat hoort niet, de leerkracht grijpt in en vertelt de kinderen die dat doen dat het afgelopen moet zijn. Zo ging het echter niet, want het was Splinter, met zijn AAN/UIT-factoren, die de schuld kreeg. De juf beet hem namelijk toe: “Als ik zo oud was als jij en ik achter jou zou zitten, zou ik ook dat soort briefjes over jou schrijven!”

Afgereageerd

Waarom overkomt dit kinderen met een AAN/UIT-factor? Mogelijk roept hun alles-of-niets gedrag onbewust veel irritatie op bij de mensen om hen heen (ouders, leerkrachten, begeleiders) en wordt dat op hen afgereageerd zodra zich iets concreets rondom hen afspeelt. Hoe dan ook, het leidt tot veel onzekerheid bij het kind en ook machteloosheid. Alsof je het nooit goed genoeg kunt doen, ook niet wanneer je het eigenlijk helemaal goed doet.

Wees alert

Heb je dus een kind in huis of in de klas met een AAN/UIT-factor, ga dan bij jezelf na of jij het ook wel eens doet: het kind onterecht ergens de schuld van geven. Vaak gaat dat ongemerkt en bedoel je het waarschijnlijk niet zo, maar bij het kind komt het hard aan. Spreek daarom met jezelf af dat je er alert op gaat zijn en dat je het anders gaat doen.

Citaten afkomstig uit:
Loeb, L. (2022). Bang, (Lachend) leven met een angststoornis. Amsterdam, Lebowski.
Chabot, S. (2020). Confettiregen. Amsterdam, Spectrum.

Lees hier hoe je kunt vaststellen of een kind een AAN/UIT-factor heeft.