Een AAN/UIT-factor wijst op gedrag dat de ene keer helemaal AAN staat en een andere keer – ineens – helemaal UIT. Of dat regelmatig UIT lijkt te staan en dan – ineens – vol AAN gaat. Het gaat dus om gedrag waar een kind het ene moment helemaal mee in verbinding is en duidelijk kwaliteiten in laat zien. Maar een ander moment is het kind datzelfde gedrag helemaal kwijt en lijkt er eerder sprake van een achterstand.

Kenmerken

Dit zijn de algemene kenmerken van een AAN/UIT-factor:

- Soms laat een kind veel van het gedrag zien, soms juist weinig. Beter is om te zeggen: soms té veel en soms té weinig. Want als het gedrag AAN staat is het extreem aanwezig, en als het UIT staat is het compleet afwezig.
- Het gedrag is voor het kind niet stuurbaar. Hij heeft er geen grip op. Als de knop op AAN staat kan hij hem niet uitzetten, en als de knop op UIT staat krijgt hij hem niet op aan.
- Als je je kind op het gedrag wijst, weet hij niet waar je het over hebt. Hij herkent het niet bij zichzelf.
- In het betreffende gedrag is het kind heel ‘eigen’, soms ook eigenzinnig. Hij doet dingen op zijn geheel eigen manier.
- Als het gedrag AAN is, is je kind in een flow. Hij voelt zich ontspannen en heeft plezier in wat hij doet. Is het echter UIT, dan is hij down. Hij oogt onzeker, voelt zich gespannen, nerveus of beklemd.
- Het kind laat een ‘te veel’ van het gedrag vaak zien op een ongeschikt moment, de timing is verkeerd.
- Ook ouders hebben geen grip op het gedrag. Het is (lijkt) niet of nauwelijks te corrigeren.
- Het kind met een AAN/UIT-factor roept op een of andere manier irritatie op bij anderen, bijvoorbeeld via kritiek of vervelende opmerkingen.
- Een grote gevoeligheid, veel indrukken opdoen.
- Je kind heeft kwaliteiten met betrekking tot het gedrag; hij kan bijvoorbeeld goed schrijven (factor 3), is een natuurlijk leider (factor 1), blinkt uit in sport (factor 5).

De tien AAN/UIT-factoren

Dit zijn in het kort de tien AAN/UIT-factoren:

Factor 1. Zelfvertrouwen
Factor 2. Emotionele zekerheid
Factor 3. Leren en weten
Factor 5. Wilskracht
Factor 6. Ontplooiing
Factor 7. Verantwoordelijkheid
Factor 8. Originaliteit
Factor 9. Gevoeligheid
Factor 10. Kracht en macht

Wat merken ouders ervan?

Zonder het te weten benoemen veel ouders die hulp zoeken voor hun kind gedetailleerd de problematiek rondom een AAN/UIT-factor. Onderstaande citaten zijn afkomstig uit e-mails:

“Ik loop op mijn tenen om te voorkomen dat mijn zoon boos wordt. Het ene moment is alles nog goed, maar dan ineens ontploft hij en gooit met spullen. Het lukt me niet om hem te stoppen. Hoe kan ik hem bereiken?”

“Onze dochter is nu 14 jaar en heeft in toenemende mate last van sombere buien. Wij proberen haar te helpen, maar zij neemt niets van ons aan.”

Ouders noemen dus opvallend vaak: '... neemt niets van ons aan', '... is niet te bereiken', '... blijft het doen'. Dat komt omdat een kind het gedrag zelf niet herkent én hij heeft er geen grip op (het is voor hem niet stuurbaar). Dus als je je kind erop wijst of hem erop corrigeert weet hij óf niet waar je het over hebt, óf hij belooft te doen wat je vraagt maar kan dat niet waarmaken.

Het boek

In mijn boek De AAN/UIT-factor bij kinderen beschrijf ik uitgebreid de tien factoren, inclusief praktische voorbeelden en de gewenste begeleiding. Ook koppel ik de AAN/UIT-factor aan labels als ADHD, autisme, hoogsensitiviteit en hoogbegaafdheid. En ik leg de verbinding met familiethema’s: hoe beladen en belaste inhouden binnen een familie via het kind met een AAN/UIT-factor om een nieuwe invulling vragen.

Gratis download

Hoofdstuk 1 uit mijn boek is gratis te downloaden. Lees uitgebreid over de kenmerken van een AAN/UIT-factor, zodat je weet of deze op je kind van toepassing zijn.

Heeft jouw kind een AAN/UIT-factor?

Een AAN/UIT-factor is meetbaar. Ik kan dus officieel voor je vaststellen of je kind een AAN/UIT-factor heeft en welke dat is. Lees hier meer daarover.

Meer lezen?

In mijn blog ga ik uitgebreid in op bepaalde aspecten van de AAN/UIT-factor.